Türkiye’de çalışma hayatında ücretler açısından merkezi konumda olan ve milyonlarca çalışanı doğrudan ilgilendiren asgari ücrete ara zam için ‘hızlandırılmış bir maraton’ başlıyor.
İşçi, işveren ve hükümet temsilcilerinden oluşan Taban Fiyat Tespit Kurulu, asgari fiyat için yapılacak orta artış oranının belirlenmesi kapsamında ilk toplantısını yapacak. Görüşmede taraflar yeni ekonomik verileri görüşecek.
Vedat Işıkhan Yeni Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Alım, devraldığı törende ekonomiye ilişkin açıklamalarda bulunurken, önceliğinin çalışanların refahını artırmak olacağını söyledi.
500 $, 300-400 $, 6 aylık enflasyon oranında bir artış mı?
Asgari fiyata ilişkin orta zam görüşmeleri başlamadan önce kamuoyunda bazı konular gündem oldu.
Bir önceki Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, taban fiyata Temmuz zammının sözlerini kullanmıştı, “Yaklaşık 500 dolar gibi bir oran olacak”.
Eski bakanın bu açıklamasının ardından kamuoyunda taban fiyatı dolar bazında değerlendirme eğilimi öne çıktı.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Mustafa Gültepe de Habertürk yayınında asgari fiyatla ilgili yaptığı değerlendirmede 300-400 dolar seviyesinin korunması gerektiğine değindi. Gültepe, “Asgari ücretin 500 dolar olduğu noktada firmaların rekabet güçlerini sürdürebilmeleri için teşvikler ortaya konulmalı” dedi.
Asgari ücretin dolar bazında ele alınmasına iş dünyasından da itirazlar oldu. İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, “Türkiye’deki asgari fiyat Türk lirası bazında güncellenmeli. Türkiye’deki istatistik ve rakamlar dikkate alınarak bu yeni rakam oluşturulmalı. Döviz birimine göre bir asgari fiyat güncellemesi var ve bu kesinlikle doğru. Sanmıyorum” dedi.
Bloomberg HT yayınına katılan Avdagiç, taban fiyattaki orta artışta 6 aylık enflasyona vurgu yaptı.
TİSK Lideri Burak Akkol da yaptığı açıklamada, enflasyondaki düşüşe rağmen asgari fiyatın güncellenmesini desteklediklerini ancak Türkiye Cumhuriyeti’nde yaşadıklarını ve TL’nin konuşulacağını söyledi.
İşverenden taban fiyat testinin devamını talep ediyor
Asgari ücret için işçi başına aylık 400 lira yine patrona uygulanıyor. Minimum fiyat artışı Haziran ayında sona erecek.
TİSK Başkanı Özgür Burak Akkol, Bakan Işıkhan ile yaptıkları görüşmede taban fiyat bazının yükseltilmesini istediklerini söyleyerek devam etti. TİSK, daha önceki müzakerelerde takviyenin brüt taban fiyatın yüzde 6’sı oranında belirlenmesini istemişti.
İşçi ne talep ediyor?
Türkiye’de taban fiyattan bahsederken artık eskisi gibi sembolik bir fiyattan değil, ortalama fiyattan söz edildiğine dikkat çeken DİSK Lideri İstek Çerkezoğlu, Türkiye’de taban fiyatın ortalama ücret haline geldiğini söyledi. dolayısıyla özellikle yüksek enflasyonlu dönemlerde önemi daha da artmıştır.
Asgari ücret belirlenirken önce satın alma gücünün korunması gerektiğini vurgulayan Çerkezoğlu, “TÜİK’in gerçekle hiçbir ilgisi olmayan bastırılmış enflasyon rakamları üzerinden hareket edip, sonra ‘enflasyonla işçileri ezmedik’ demek bizi kurtarmaz. Gerçek enflasyon, hepimizin hayatında tanık olduğu enflasyon dikkate alınmalı ama “Bu yetmez. Türkiye ekonomisi büyüyor diye bir tez varsa personel de bu büyümeden payına düşeni alsın” dedi.
Asgari ücretin işçinin ailesiyle birlikte yaşayabileceği, uluslararası standartlara uygun bir ücret olarak belirlenmesi gerektiğini ifade eden Çerkezoğlu, “Bir diğer değerli kriter de açlık ve yoksulluk sınırı. Açlığın sonu 10 bin lirayı geçti, Yoksulluğun sonu 33 bin lirayı geçti, hatta bir ailenin sadece yemek masrafı olan açlığın sonu geldi. altında . Bir evde iki kişi çalıştığı zaman gelirin yoksulluk sınırının üzerinde olduğunun garanti altına alınması ve asgari fiyatın buna göre belirlenmesi gerektiği ortaya çıktı” dedi.
TÜFE varsa 9 – 10 bin aralığında olduğu iddia ediliyor.
İlk 6 aylık enflasyon asgari fiyata yansıtılırsa, bu tahmine göre halen 8 bin 506 lira 80 kuruş olan net taban fiyat, 9 bin 200 lira ile 10 bin 329 lira arasında bir seviyeye çıkacak. enflasyon hesabı yüzde 15,26 ve yüzde 19.
Asgari fiyatı yüzde 25 artırarak net taban fiyatı 10 bin 633 TL’ye, patron maliyeti ise 14 bin 699 TL’ye çıkacak.
Refah payı eklenirse, artış yüzde 30 veya 35’e ulaşacak. Geçen yıl temmuz ayında olduğu gibi yüzde 30’luk bir ara zam yapılırsa net asgari ücret 11 bin 58 liraya çıkacak. Yüzde 35’lik artış net asgari fiyatı 11 bin 484 liraya getirecek. Bu ortada asgari fiyattan vergi alınmaması uygulaması devam edecek.
Yüzde 35 zam yapılması halinde net asgari ücret 11 bin 484 lira, patron masrafı 15 bin 875 lira; Yüzde 40 zam yapıldığında net taban fiyat 11 bin 909 TL, patron maliyeti ise 16 bin 463 TL olacak.
Ağırlıklı olarak Türk-İş’in asgari ücrete ilişkin Açlık ve Yoksulluk Sınırı araştırmasını temel alan Türk-İş’in verdiği bilgiye göre, Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin sağlıklı ve istikrarlı beslenmesi için Mayıs ayında yapılması gereken gıda harcaması 10 bin TL. 135 lira ve tek çalışan. Hayat pahalılığı 13 bin 167 lira olarak belirlendi.
Bu rakamlara haziran enflasyonunun da eklenmesi bekleniyor.
Yeni taban fiyat ne zaman ödenecek?
Asgari Fiyat Tespit Kurulu, Temmuz ayında taban fiyata yapılacak orta artışı belirlemek için bugün çalışmalarına başlayacak. Temmuz – Aralık döneminde yeni asgari fiyat uygulanacaktır. Personel, artan fiyatlarını 31 Temmuz’da alacak.
dolar bazında düştü
2021 Ocak’ta 3 bin 577 lira net 2 bin 825 lira olan asgari fiyat, 2022 Ocak’ta 5 bin 4 lira net 4 bin 253 lira oldu. Brüt fiyattaki artış yüzde 39,9 olurken, net fiyattaki artış yüzde 39,9 oldu. yüzde 50,51 oldu. 2022 Temmuz’da asgari ücret yüzde 29,31 artarak brüt 6 bin 471, net 5 bin 500 lira oldu.
Bu yılın ocak ayında temmuz ayına göre yüzde 54,66 artışla brüt 10 bin 8 lira, net 8 bin 506 lira oldu. Ocak ayında taban fiyat bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 100, 2021 Ocak ayına göre ise yüzde 180 arttı.
Enflasyon ise geçen yıl Ocak ayının prestijiyle yüzde 64,27, 2021 Ocak ayına göre ise yüzde 124 oldu.
Buna karşılık, Ocak 2021’de 380 Dolar olan net taban fiyat, Ocak 2022’de 319 Dolar, Temmuz 2022’de 330 Dolar ve Ocak 2023’te 455 Dolardı.
Minimum fiyat nasıl belirlenir?
Personel, patron ve hükümetten beş temsilci dahil 15 kişiden oluşan Asgari Fiyat Tespit Kurulu, kanunun gerektirdiği şekilde asgari fiyatı belirler. Kurul normalde dört kez toplanır.
Ancak geçen yıl artan enflasyon ve fiyatlar karşısında 2022 Haziran ayında taban fiyata orta düzeyde bir artış yapılması amacıyla bir toplantı yapıldı. Komite ilk toplantısını 29 Haziran 2022 Çarşamba günü, ikinci toplantısını ise 30 Haziran 2022 tarihinde gerçekleştirdi.
2022 yılında yapılan iki toplantının ardından 1 Temmuz’dan itibaren yürürlüğe girmesine oybirliğiyle karar verildi.
Bakanlıkça belirlenen üyelerden birinin başkanlığında kurul en az 10 üyenin katılımı ile toplanır ve oy çokluğu ile karar verir. Oyların eşitliği halinde lider olan partinin çoğunluğu kazandığı kabul edilir.
